W miejscowości Jatwieź Duża koło Suchowoli archeolodzy natrafili na zarys osady, która powstała między VIII, a VI wiekiem. Według naukowców może ona być starsza nawet od tej, która znajduje się w Biskupinie. Okrycie zaskoczyło samych naukowców, ponieważ wszystkie odnalezione do tej pory na Podlasiu struktury obronne pochodzą ze wczesnego średniowiecza.
Odnaleziona osada jest okrągła. Ma średnicę co najmniej 80 metrów. Mogła ona pełnić funkcje obronne, ponieważ była wyposażona w pełną infrastrukturę: taką jak: fosy, wały i umocnienia utrudniające dostęp do części centralnej. Wśród znalezisk są fragmenty ceramiki i narzędzia krzemienne.
– Do tej pory sądzono, że w tym okresie tereny dzisiejszego Podlasia zamieszkiwały wspólnoty pasterskie i koczownicze, nie tworzące tak potężnych, zaawansowanych technicznie konstrukcji – mówi archeolog Adam Wawrusiewicz. – Do wzniesienia tak dużej osady przy użyciu prymitywnych narzędzi, potrzebna była stabilna struktura społeczna, posiadająca silny ośrodek władzy – ktoś musiał wszystko zaplanować, nadzorować prace i doprowadzić je do finału. Mamy dowód na to, że tereny dzisiejszego Podlasia były znacznie bardziej rozwinięte cywilizacyjnie, niż to tej pory sądzono.
Odkrycie we wsi Jatwieź Duża było możliwe dzięki analizie zdjęć satelitarnych i metodzie laserowego skanowania terenu. Badania, prowadzone celu wykrycia potencjalnych obszarów zalewowych, ujawniają nawet niewielkie różnice w poziomach ukształtowania terenu, a ich wyniki publikowane są w Internecie.
